İnmemiş Testis Nedir ?
Normalde yeni doğan erkek bebeklerin testislerinin (yumurtalarının) skrotumda (torbalarda) olması gerekir.
Eğer bir ya da her iki testis skrotuma inmemiş ise bu durum inmemiş testis olarak adlandırılır.
İnmemiş testis erkek çocuklarda en sık görülen doğumsal problemlerden biri olup, yaklaşık olarak doğan her 100 erkek bebekten 3-4 tanesinde görülebilir.
Bu oran bir yaşını tamamlayan çocuklarda % 0.8-1.0 olarak bildirilmektedir.
İnmemiş Testis vakalarının %35-45’i doğumdan sonraki ilk 3-6 aylık süre içinde kendiliğinden inebilmektedir.
İnmemiş testis görülme sıklığının doğum haftası ve kilosu ile yakın ilişkisi vardır.
Bugün inmemiş testise yol açabileceği bilinen en önemli risk faktörleri erken doğum ve daha da önemlisi düşük doğum ağırlığıdır.
1500 gram ve altında doğan erkek çocuklarda görülme sıklığı %60-70’ leri bulmaktadır.
Prematüre bebeklerde bu oran %35’lere kadar yükselebilmektedir.
İnmemiş testis hangi sorunlara yol açabilir ?
İnmemiş testis ile ilgili en önemli nokta erkek bebeğin ilerideki çocuk sahibi olabilme potansiyelinin etkilenme (infertilite) riskidir.
Ayrıca testis kanseri riski bu bebeklerde normale göre biraz daha yüksektir.
İnmemiş testislerin kendi etraflarında dönme ve burulma (torsiyon) riski normale göre artmıştır.
Testisi inmeyen bebeklerde beraberinde kasık kanalı açık kalıp fıtık gelişebilme riski vardır.
Ayrıca kasık kanalında kalan testisler travmaya (darbelere) daha açıktır.
Son olarak testisin skrotumda olmamasının yani boş skrotumun ileride o çocuk için yaratacağı olumsuz psikolojik etkiler de göz ardı edilmemelidir.
İnmemiş Testis Tanısı Nasıl Konulur ?
İnmemiş testis tanısı için en önemli ve güvenli yöntem iyi bir muayenedir.
İnmemiş testisli olguların %80’inde, testis kasık kanalı ya da farklı bir yerde ele gelir.
Muayene esnasında kasık bölgesi ve komşu bölgeler ve karşı skrotum dikkatlice gözden geçirilir.
Muayenede hiçbir şekilde ele gelmeyen, yani bulunamayan olgularda ise, testisin karın içinde kalmış olma olasılığı söz konusudur. Bu durumda ise hiçbir görüntüleme yöntemi (MR dahil) yeterli güvenilirliğe sahip olmayacağından, en uygun yaklaşım çok ince optik aletler ile girilerek (laparoskopi) karın içerisinin araştırılmasıdır.
İnmemiş Testis Tedavisi
Doğumda yerinde olmayan testislerin doğum sonrası kendi kendilerine inmesi söz konu olabileceğinden testis indirme ameliyatı için bir süre beklemek gerekebilir.
Burada maksimum bekleme sınırı birinci yaştır.
Birinci yaşta testis inmemiş ise mutlaka cerrahi olarak testis indirme ameliyatı yapılarak indirilmelidir.
Testis indirme ameliyatı dışında bir takım hormon tedavileri de söz konusudur, ancak gerçekten inmeyen testisler için testisi indirmek amaçlı hormon tedavileri başarılı kabul edilmemektedir.
Utangaç testislerde hormonal tedavilerin başarı şansı daha yüksektir. Ancak bu hastalarda da çoğunlukla tedavi gerekli değildir. Ayrıca son zamanlarda, hormon tedavilerinin, testislerdeki germ hücrelerini (çocuk sahibi olmayı sağlayacak hücreler) bozarak ileride çocuk sahibi olma potansiyelini (fertilizasyon) azaltabileceği üzerinde durulmakta ve hormonal tedavi giderek daha az önerilmektedir.
O yüzden, 1 yaşına kadar torbaya inmeyen testislerin tedavisi cerrahidir.
İnmemiş testis ameliyatında geç kalma çok önemli geri dönüşü olmayan sorunlara yol açabilir
Sabah ameliyat olan çocuk, aynı gün içerisinde hastaneden çıkabilmektedir.
Genel olarak başarı yüzdesi oldukça yüksek ameliyatlardır.
İnmemiş Testis Ameliyatı sonrası Tekrarlama olasılığı çok düşüktür.
Ancak, ameliyat sırasında, testisin atardamarına ya da meni kanalına zarar verilmesi, testis kaybına kadar gidebileceği için ameliyatın mutlaka bu konuda özel eğitim almış be tecrübeli çocuk ürolojisi uzmanları tarafından yapılması gerekmektedir.
Retraktil Testis (Mobil Testis, Utangaç Testis)
Bazı İnmemiş testis vakalarında testis, zaman zaman skrotum iner ve aralarda kasık kanalına geri kaçar. Bu durum retraktil testis (mobil testis, utangaç testis) olarak adlandırılır.
Retraktil Testis ara sıra skrotum içinde ara sıra kasıkta yerleşir. Skrotum içine getirildiğinde orada belli süreliğine kalır.
Torbaya ve kasığa dokunulduğunda reflekslerin kuvvetli olması nedeniyle tekrar kasığa çıkarlar. Sıcak ortamda torbaya iner, soğukta tekrar kasığa çıkabilirler.
Retraktil testis durumunda çoğu zaman herhangi bir tedaviye gereksinim duyulmaz.
Sadece yılda 1 ya da 2 kez kontrol yeterlidir.
Ancak kontroller ve takip çok önemlidir.
Mutlaka tecrübeli bir çocuk ürolojisi uzmanına tarafından yapılmalıdır.
Kontrol muayenesinde, testisin artık rahatlıkla torbaya indirilememesi ya da indirme sonrası hemen yukarı geri kaçması, artık cerrahi müdahale zamının geldiğini gösterir.
Utangaç testislerde, cerrahi gereken durumlarda tedavide geç kalmak başta kısırlık gibi çok önemli sorunlara yol açabilir.
Sonuç olarak, retraktil ya da utangaç testise yaklaşımda en önemli nokta bir çocuk ürolojisi uzmanının muayenesidir. Böylelikle çoğu zaman gereksiz bir ameliyatta kaçınılabilirken, ameliyat gerekebilecek az sayıda hasta da atlanmamış ve böylelikle kısırlık riski de önlenmiş olur.