Anne Bebek Kulübü sitesinde yayınlanan röportajımız
İnmemiş testis, yeni doğan erkek bebeklerde görülür. Bir yaş civarında ameliyat ile tedavi edilmesi gerekir? Peki, inmemiş testis neden olur, belirtileri nelerdir? İnmemiş testis ameliyatı nasıl yapılır? İnmemiş testis ameliyatı sonrası tekrarlama olasılığı yüksek mi? Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tarkan Soygür, konuyla ilgili bilinmesi gerekenleri detaylarıyla anlattı.
Normalde yeni doğan erkek bebeklerin testislerinin (yumurtalarının) skrotumda (torbalarda) olması gerekir. Eğer bir ya da her iki testis skrotuma inmemiş ise bu durum ‘inmemiş testis’ olarak adlandırılır. İnmemiş testis, erkek çocuklarda en sık görülen doğumsal problemlerden biri olup yaklaşık olarak doğan her 100 erkek bebekten 3-4 tanesinde görülebilir.
İnmemiş testis görülme sıklığının doğum haftası ve kilosu ile yakın ilişkisi vardır. Bugün inmemiş testise yol açabileceği bilinen en önemli risk faktörleri erken doğum ve daha da önemlisi düşük doğum ağırlığıdır.
Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tarkan Soygür
İnmemiş testis hangi sorunlara yol açabilir?
İnmemiş testis ile ilgili en önemli nokta, erkek bebeğin ilerideki çocuk sahibi olabilme potansiyelinin etkilenme (infertilite) riskidir.
Ayrıca testis kanseri riski bu bebeklerde normale göre biraz daha yüksektir. İnmemiş testislerin kendi etraflarında dönme ve burulma (torsiyon) riski normale göre artmıştır.
Testisi inmeyen bebeklerde beraberinde kasık kanalı açık kalıp fıtık gelişebilme riski vardır.
Ayrıca kasık kanalında kalan testisler travmaya (darbelere) daha açıktır. Son olarak testisin skrotumda olmamasının yani boş skrotumun ileride o çocuk için yaratacağı olumsuz psikolojik etkiler de göz ardı edilmemelidir.
İnmemiş testis tanısı nasıl konur?
İnmemiş testis tanısı için en önemli ve güvenli yöntem iyi bir muayenedir. İnmemiş testisli olguların %80’inde testis, kasık kanalı ya da farklı bir yerde ele gelir.
Muayene esnasında kasık bölgesi ve komşu bölgeler ve karşı skrotum dikkatlice gözden geçirilir.
Muayene ile yeri tespit edilen, yani bulunabilen, testisler için çoğu zaman başka tanısal incelemeye gerek yoktur.
Muayenede hiçbir şekilde ele gelmeyen, yani bulunamayan olgularda ise testisin karın içinde kalmış olma olasılığı söz konusudur. Bu durumda ise hiçbir görüntüleme yöntemi (MR dahil) yeterli güvenilirliğe sahip olmayacağından, en uygun yaklaşım çok ince optik aletler ile girilerek (laparoskopi) karın içerisinin araştırılmasıdır.
İnmemiş testis ameliyatı ve tedavisi nasıl yapılır?
Doğumda yerinde olmayan testislerin doğum sonrası kendi kendilerine inmesi söz konusu olabileceğinden testis indirme ameliyatı için bir süre beklemek gerekebilir. Burada maksimum bekleme sınırı birinci yaştır. Birinci yaşta testis inmemiş ise mutlaka cerrahi olarak testis indirme ameliyatı yapılmalıdır.
Testis indirme ameliyatı dışında birtakım hormon tedavileri de söz konusudur, ancak gerçekten inmeyen testisler için testisi indirmek amaçlı hormon tedavileri başarılı kabul edilmemektedir.
Utangaç testislerde hormonal tedavilerin başarı şansı daha yüksektir. Bu hastalarda da çoğunlukla tedavi gerekli değildir.
Ayrıca son zamanlarda, hormon tedavilerinin, testislerdeki germ hücrelerini (çocuk sahibi olmayı sağlayacak hücreler) bozarak ileride çocuk sahibi olma potansiyelini (fertilizasyon) azaltabileceği üzerinde durulmakta ve hormonal tedavi giderek daha az önerilmektedir.
O yüzden, 1 yaşına kadar torbaya inmeyen testislerin tedavisi cerrahidir. Sabah ameliyat olan çocuk, aynı gün içerisinde hastaneden çıkabilmektedir. Genel olarak başarı yüzdesi oldukça yüksek ameliyatlardır.
İnmemiş testis ameliyatı sonrası tekrarlama olasılığı var mı?
İnmemiş testis ameliyatı sonrası tekrarlama olasılığı çok düşüktür. Ancak, ameliyat sırasında, testisin atardamarına ya da meni kanalına zarar verilmesi, testis kaybına kadar gidebileceği için ameliyatın mutlaka bu konuda özel eğitim almış ve tecrübeli çocuk ürolojisi uzmanları tarafından yapılması gerekmektedir.
Utangaç testis (Retraktil testis) nedir, ameliyat gerektirir mi?
Bazı İnmemiş testis vakalarında, testis, zaman zaman skrotuma iner ve aralarda kasık kanalına geri kaçar. Bu durum retraktil testis, mobil testis veya utangaç testis olarak adlandırılır.
Torbaya ve kasığa dokunulduğunda reflekslerin kuvvetli olması nedeniyle tekrar kasığa çıkarlar. Sıcak ortamda torbaya iner, soğukta tekrar kasığa çıkabilirler.
Utangaç testis durumunda çoğu zaman herhangi bir tedaviye gereksinim duyulmaz. Sadece yılda 1 ya da 2 kez kontrol yeterlidir. Ancak kontroller ve takip çok önemlidir. Mutlaka tecrübeli bir çocuk ürolojisi uzmanına tarafından yapılmalıdır. Kontrol muayenesinde, testisin artık rahatlıkla torbaya indirilememesi ya da indirme sonrası hemen yukarı geri kaçması, artık cerrahi müdahale zamanının geldiğini gösterir.
Utangaç testis söz konusuysa, cerrahi gereken durumlarda tedavide geç kalmak, kısırlık gibi çok önemli sorunlara yol açabilir.
Sonuç olarak, retraktil ya da utangaç testise yaklaşımda en önemli nokta bir çocuk ürolojisi uzmanının muayenesidir. Böylelikle çoğu zaman gereksiz bir ameliyattan kaçınılabilirken, ameliyat gerekebilecek az sayıda hasta da atlanmamış ve böylelikle kısırlık riski de önlenmiş olur.